- KIBURGIUM
- KIBURGIUMvulgo Kiburg, opp. Helvetiorum, in pago Tigurino, unde alias Comites alicuius nominis. Sedet ad amnem Toss, duabus leucis a Tigura in Ort. Constantiam versus. Horum Comitum, ut et Thurgoviensium, VVinterthuriorum et VVendelburgiorum, conditorem quidam faciunt Ruthardum, fil. Eberhardi Alsatiae Ducis, fundatoris Murbacensis Monasterii A. C. 724. cuius Pater Adelbertus similiter Alsatiae Dux fratrem habuit Ethonem s. Hettonem Austriacae gentis auctorem, vide Phil. Iac. Spener. Sylloge Gen. Hist. in Fam. Austr. Primus ex hac gente, cuius aliqua memoria exstat, Adelbettus est cogn. Senior, qui Arnulphi Principatu circa A. C. 888. Comes Kyburgius et Landgravius Turgeae fuit. Hupaldo I. dein Comiti Kyburgio, Dillingensi ac Witislingensi, quae ditiones in Suevia, prope Augustam Vindelicorum sitae, filtam suam nuptum dedisse legitur, citca A. C. 890. Burchardus Sueviae ac Alemanniae Dux: e quo matrimonio, praeter S. Ulricum Ep. Augustanum factum A. C. 925. natus est Diepoldus Comes, qui circa A. C. 942. praefuit, et mangoldus, cuius ramus in fil. Hupaldo II. Exstinctus est. Ex prioris successoribus cum VVernerus Comes circa A. C. 1028. Contrado Imp. aciter obniteretur arx ab hoc obsessa et expugnata, ipse autem paulo post ab Imp. militibus Occisus est. Sub Hartmanno postea Comite ditissimo, circa A. C. 1079. ab Imp. Henr. IV. arx iterum obsessa, expugnata ac funditus deleta est: quam tamen e cineribus rursus idem Comes paulo post excitavit. Sequentibus temporibus, imperante Frid. II. cum Vvernerus Comes Annam duxisset, Berchtoldi V. ultimi Zeringiae Ducis sororem, Mortuo sine filiis socero, VVernero Friburgum in Uchtlandia, Burgdorfium, Thuna aliaque obtigêre; a quo tempore, praeter pristinum Comitis titulum, Landgravii in Burgenden nomen assumpsit, et ad posteros propagavit: quorum ultimi fuêre Hartmannus cogn. Senior, et ivius ex fratre nepos, Hartmannus Iunior dictus. E' quibus ille, cum mascula prole se destitutum videret, conscio nepote, ditiones suas A. C. 1244. Episcopatui Argentinensi donavit, rursusque feudi nomine ab Ep. Berchtoldo accepit, et postquam nepote absque heredibus praemortuo A. C. 1263. eius quoque bona adiisset, ipsemet fato functus est, Anno sequenti. Cuius uxor, ex Sabaudiae Comitum familia, cum, ex restamento mariti, Comitatum Badensem alique, dum viveret, possidenda accepisset, Rudolphus Com. Habspurgius cogn. Taciturnus, fil. minor Rudolphi, Hartmanni ex sorore nepos, pulsâ viduâ; avunculi ditiones occupavit, et frustra satagente Sabaudo obtinuit: ultimorum Comitum Habspurgiorum, Lauffenburgiorum et Kyburgiorum conditor, quorum duae lineae, postquam ipsi pleraque vendidissent, aut aliis amisissent modis, Sec. decimo quinto defecêre. Ita ergo ad Habspurgios, inde ad Austriacos, Comitatus hic pervenit; qui eum tenuêrunt usque ad A. C. 1384. quo Leopoldus Archidux Donato et Diethelmo Comitibus Toggtis eum oppignoravit: a quibus eodem titulo ad Comites Brigantinos delatus est, quibus dum subesset, opp. a Suit ensibus, in gratiam Abbatiscellanorum, captum, moxque iterum desertum est, A. C. 1408. Post quae Vilhelmus Comes Brigantinus Kyburgii habitans captis aliquot Tigurinae urbis civibus, vicissim a Tigurinis captus, ut libertatem recuperaret, captivos dimittere coactus est, circa A. C. 1412. Tandem, proscripto Archid. Frid. tempore Conc. Constantiensis, cum ditiones eius cuique occupanti cederent, Sigismundus Imp. Kyburgium Comit. Imperio vindicatum, Tigurinis pignori opposuit: circa A. C. 1424. quibus simul Cunigundis Montfortia, e Toggiis Comitibus oriunda, quidquid in eundem iuris habebat, vendidit. Opp. exin A. C. 1440. ab Helvetiis occupato, arx tamen expugnari non potuit quam Tigurini una cum opp. ac tota ditione A. C. 1442. Frid. III. Imp. restituêrunt; donec illa iisdem denuooppignoraretur a Sigismundo Archiduce, circa A. C. 1452. a quo tempore illis possessio inviolata mansit: Administrant autem Com. Kyburgium, qui amplissimus est, et Praefecturarum maiorum Reip. Tigurinae princeps, per Praefectum e civium flore. Vide Stumpfium Helvet. l. 5. c. 30. Ioh. Henr. Hottinger. Speculo Reip. Tigurinae etc. infra etiam Kyburgium.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.